21 lutego upływa termin wyboru formy opodatkowania przychodów podatników podatku dochodowego PIT na rok 2022. Zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2021.1128.t.j.) podatnik może wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c.

W tym przypadku jest obowiązany do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym.

Zgłoszenie takie dokonuje się na formularzy CEiDG-1 w formie aktualizacji danych.

Z uwagi na rozpoczęcie obowiązywania od 1 stycznia Polskiego Ładu decyzja ta w bieżącym roku wydaje się mieć większe znaczenie, niż w latach poprzednich. Wielu podatników zastanawia się, która forma opodatkowania będzie korzystniejsza i pozwoli na zoptymalizowanie kosztów podatkowych oraz związanych z nowymi zasadami opłacania składki zdrowotnej.

Dla przypomnienia w grę wchodzą tak naprawdę trzy formy opodatkowania:

• na zasadach ogólnych czyli według skali podatkowej,
• w formie podatku liniowego 19%,
• w formie ryczałtu ewidencjonowanego (od przychodów ewidencjonowanych).

 

Zasady ogólne

Ta forma opodatkowania jest traktowana jako podstawowa forma opodatkowania podatników podatku PIT.

Podatnik (w tym przedsiębiorca) opodatkowywany jest według dwóch stawek podatkowych – 17% oraz 32%.

Od uzyskiwanych dochodów podatnik uiszcza zaliczki na podatek dochodowy, a także należne świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Uzyskany przychód jest pomniejszany o koszty jego uzyskania.

Składka zdrowotna wynosi 9% i nie podlega odliczeniu od podatku (do końca 2021 r. odliczeniu podległo od należnego podatku 7,75% z 9% składki), co powoduje, iż w rzeczywistości składka zdrowotna powiększyła efektywną stopę opodatkowania o całą swoją wartość.  

Kwota wolna od podatku od 2022 r. wynosi 30.000 zł, kwota drugiego progu podatkowego została podwyższona do 120.000 zł (z 85.528 zł w 2021 r.).

Podatnik jest uprawniony do skorzystania ze wszystkich ulg podatkowych (o ile spełnia kryteria), w tym ulg osobistych przysługujących podatnikowi (m.in. ulga na dziecko, ulga rehabilitacyjna, ulga termomodernizacyjna) oraz ulg na innowacje. Przysługuje mu także prawo do wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Dla podatników uzyskujących przychody w wysokości mieszczącej się w przedziale od 68.412 zł do 133.692 zł przysługuje prawo do skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Jest to ulga, której celem ma być złagodzenie skutków zmian w rozliczeniu składki zdrowotnej.

 

Podatek liniowy 19%

Podatnik (przedsiębiorca) opodatkowywany jest według jednej stawki podatkowej bez względu na wielkość uzyskanego przychodu.

Od uzyskiwanych dochodów podatnik uiszcza zaliczki na podatek dochodowy, a także należne świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Uzyskany przychód jest pomniejszany o koszty jego uzyskania.

Składka zdrowotna wynosi 4,9% i również nie podlega odliczeniu od podatku.

Podatnik rozliczający się w oparciu o podatek liniowy nie uwzględnia kwoty wolnej od podatku.  

Podatnik będący na podatku liniowym nie ma prawa do korzystania z części ulg podatkowych. M.in. nie przysługuje mu prawo do ulgi na dziecko, ulgi internetowej, darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa czy ulgi rehabilitacyjnej. Nie ma także prawa do wspólnego rozliczania się z małżonkiem.

 

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jest to trzecia z realnych możliwości opodatkowania uzyskiwanych przez przedsiębiorców dochodów.

Ryczałt jako forma opodatkowania – w odróżnieniu od podatku liniowego i tzw. skali podatkowej – polega na tym, że podatek płaci się od osiągniętych przychodów po uwzględnieniu przysługujących odliczeń, ale bez uwzględnienia ewentualnych kosztów uzyskania przychodu.

      Ta forma opodatkowania nie jest dostępna dla każdego rodzaju podatnika. Z rozliczania się w formie ryczałtu ewidencjonowanego mogą skorzystać:

•       osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą,
•       przedsiębiorstwo osoby fizycznej w spadku,
•       wspólnicy spółek cywilnych,
•       wspólnicy spółek jawnych,
•       osoby fizyczne uzyskujące przychód z określonych źródeł uzyskania przychodu (m.in. najmu, dzierżawy),

których przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły limitu 2 mln euro, obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego. Aktualnie jest to kwota ok. 9,1 mln PLN.

Jeżeli działalność gospodarcza jest prowadzona zarówno samodzielnie, jak i w formie spółki, to limit przychodów za poprzedni rok odnosi się odrębnie do każdej z tych działalności.

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zostały wyłączone niektóre rodzaje działalności. Z ryczałtu nie mogą korzystać osoby, które:

• opłacają w tym samym roku podatek w formie karty podatkowej
• korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego
• osiągają w całości bądź części przychody z prowadzenia apteki
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych
• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Skala podatkowa w ryczałcie ewidencjonowanym jest uzależniona od rodzaju świadczonych usług lub wykonywanej działalności oraz ich PKWiU i może wynosić 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% lub 2%.

Osiągnięty przychód w ryczałcie ewidencjonowanym może zostać pomniejszony między innymi o:

• straty podatkowe z lat ubiegłych
• składki na ubezpieczenie społeczne (które nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone w koszty uzyskania przychodów, gdy jesteś również podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych)
• wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)
• wydatki na cele rehabilitacyjne
• wydatki na Internet do kwoty 760 zł w danym roku
• darowizny przekazane na cele pożytku publicznego, kultu religijnego i cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe
• ulgę z tytułu krwiodawstwa
• wydatki poniesione na termomodernizację
• ulgę na zabytki.

Podatnik rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym nie skorzysta za to z ulgi prorodzinnej, wspólnego rozliczenia się z małżonkiem, jak również z możliwości wspólnego rozliczenia się z dzieckiem przez podatnika samotnie wychowującego dziecko.

Składka zdrowotna przy ryczałcie ewidencjonowanym będzie uzależniona od wysokości rocznego przychodu:

• do 60.000 zł przychodu rocznie – składka będzie wyniosła 9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia czyli 335,94 zł,
• od 60.000 do 300.000 zł przychodu rocznie – składka będzie wyniosła 9% od 100% przeciętnego wynagrodzenia czyli 559,89 zł,
• pow. 300.000 zł przychodu rocznie – składka będzie wyniosła 9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia czyli 1007,81 zł.

Jeżeli podatnik „nie doszacuje” swoich dochodów w roku podatkowym i za jego część uiści niższą składkę zdrowotną, wówczas do końca pierwszego kwartału roku następnego będzie musiał wpłacić jej „brakującą” część.  

 

Nie sposób jest abstrakcyjnie i w oderwaniu od analizy sytuacji każdego podatnika stwierdzić, która forma opodatkowania będzie najbardziej korzystna dla danego podatnika, szczególnie biorąc pod uwagę nowe zasady opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz nową wysokość kosztów uzyskania przychody i nowa wysokość drugiego progu podatkowego przy zasadach ogólnych, które obowiązują do 2022 r. Zatem indywidualna decyzja musi być poprzedzona wnikliwą analizą przychodów (ich poziomu), istniejących kosztów, a także struktury korzystania z ulg podatkowym danego podatnika przedsiębiorcy , jakie miały miejsce co najmniej w poprzednim roku podatkowym przy uwzględnieniu przewidywanych przychodów w bieżącym roku podatkowym. Całość utrudnia dodatkowo źle skonstruowana większość regulacji Polskiego Ładu oraz nieprzewidywalność co do ich trwałości i ostatecznego kształtu w kolejnych miesiącach bieżącego roku podatkowego.

Z dokonanego rozeznania wynika, że zdecydowana większość cegielni w 2021 r. rozliczała się w oparciu o podatek liniowy uznając tę formę opodatkowania za najbardziej korzystną i planuje pozostać przy tej formie opodatkowania także na rok 2022. Niektórzy prowadzący cegielni rozważali jednak ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jako formę opodatkowania. Niewątpliwie największą „zaletą” tej formy jest stawka podatkowa wynosząca w przypadku działalności wytwórczej 5,5% od przychodów oraz „stabilna” wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosząca w przypadku większości małych cegielni nieco ponad 1000,00 zł.  

Wyrażamy przekonanie, iż każdy z przedsiębiorców – zaś producenci ceramiki budowlanej w szczególności – znajdą najbardziej optymalne rozwiązania podatkowe pozwalające sprawiedliwie ułożyć nowe relacje podatkowe obowiązujące w 2022 r.