Aktualna sytuacja geopolityczna i trwająca wojna w Ukrainie sprawią, że zapowiada się bardzo trudny okres, jeżeli chodzi o rynek surowców energetycznych.
Już w jesieni ubiegłego roku pojawiły się trudności z nabywaniem węgla. Szczególnie dotyczyło to węgla wysokokalorycznego. Z tymi trudnościami powiązany był znaczny wzrost cen tego rodzaju paliwa.
W ostatnich dniach zaczęły docierać sygnały o załamującej się dostępności węgla na rynku krajowym jeżeli chodzi o przemysł. Dokonana przez naszą organizację weryfikacja aktualnego stanu w tym zakresie potwierdza niestety te doniesienia i pozwala na postawienie następujących wniosków:
- obecnie węgiel w kraju jest zabezpieczany w największym stopniu dla potrzeb strategicznych,
- nawet najwięksi dostawcy węgla mają ograniczone możliwości zaopatrywania się w kopalniach na miarę własnego zapotrzebowania oraz zapotrzebowania odbiorców przemysłowych,
- priorytetem zaopatrzenia w węgiel stają się ci odbiorcy spoza infrastruktury wrażliwej, dla których węgiel jest uznawany aktualnie za niezbędny i kluczowy (szklarnie, fermy hodowlane),
- import węgla z kierunku wschodniego został praktycznie zatrzymany, zaś zapasy węgla pochodzącego z tego kierunku posiadane przez podmioty sprowadzające węgiel ze wschodu są aktualnie traktowane jako rezerwy strategiczne dla energetyki i ciepłownictwa,
- żaden podmiot związany z obrotem węglem nie podejmuje się przewidywań, w jakim kierunku oraz w jaki sposób będzie ewoluowała sytuacja na rynku węgla w Polsce w najbliższych tygodniach.
Według ostatnich doniesień medialnych zapasy węgla na hałdach przy kopalniach „skurczyły” się do ok. 1,5 – 1,7 mln ton, co oznacza, że w ciągu maksymalnie 2 lat te zapasy te zostały zredukowane 3 – 4 razy. Mocno niepokojący jest także wzrost ceny węgla kamiennego w ostatnich dniach, która wystrzelił w górę. Cena kontraktów marcowych na węgiel energetyczny ARA wzrosła na giełdzie ICE o 36 proc. w środę i doszła do aż 430 dol. za tonę. To o ponad 100 proc. więcej niż płacono za tonę węgla na początku bieżącego roku i zarazem historyczny rekord. Cena węgla dla przemysłu na rynku krajowym osiąga obecnie poziom 800 – 950 zł netto/tonę w zależności od rodzaju i sortymentu i podobnie jak w przypadku innych rodzajów paliw zmienia się niemalże co dziennie.
Wszystkie te okoliczności powodują, że węgiel staje się z dnia na dzień coraz trudniej dostępny, szczególnie dla małych podmiotów takich jak m.in. cegielnie. Dodatkową trudnością są obowiązujące normy jakościowe dla paliw kopanych, które „z marszu” eliminują dostępność części węgla dla najmniejszych instalacji przemysłowych. Z uzyskanych wypowiedzi podmiotów związanych z rynkiem obrotu węglem kamiennym w Polsce wynika, że przygotowują się oni wyłącznie na pogorszenie sytuacji. W tych okolicznościach zaskakiwać może stanowisko prezentowane przez przedstawicieli polskiego rządu, zgodnie z którym posiadamy wystarczające zapasy źródeł energii gwarantujące stabilność zaopatrzenia w nie, w tym m.in. w węgiel. Sytuacja rynkowa wydaje się nie potwierdzać tych zapewnień, przynajmniej w odniesieniu do rynku węgla kamiennego.
Sytuacja na rynku zaopatrzenia w węgiel – kluczowego dla większości cegielni paliwa – będzie pilnie monitorowana. Przygotowywane jest także wystąpienie w tej kwestii do właściwych przedstawicieli rządu.
