Trwają prace nad nowelizacją ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, których głównym celem jest wprowadzenie do ustawy nowej definicji budowli oraz budynku.
To wszystko w konsekwencji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego SK 14/21 z 3 lipca 2023 r. W wyroku tym Trybunał uznał art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. A bardziej wprost mówiąc uznał, że definicja budowli zawarta w tym przepisie skonstruowana w ten sposób, że pozwala uznać za budynek obiekt spełniający formalną definicję budowli narusza normy konstytucyjne, w tym wymóg określoności przedmiotu opodatkowania oraz normę precyzyjnego regulowania przedmiotów opodatkowania w ustawach podatkowych.
Jednocześnie Trybunał wskazał, że niedopuszczalne jest odwoływanie się w przepisach prawa podatkowego do definicji pojęć funkcjonujących poza katalogiem ustaw podatkowych. W konsekwencji wyznaczył ustawodawcy 18 miesięcy na zmianę definicji budowli oraz zasugerował także zmianę definicji budynku zawartej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, która w ocenie Trybunału również nie spełniała kryteriów konstytucyjnych.
W praktyce, aby od 1 stycznia 2025 r. organy podatkowe mogły stosować na potrzeby opodatkowania nową definicją budowli nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych musi wejść w życie do końca listopada br. Proces legislacyjny jest zatem bardzo napięty.
Pierwszy projekt zmian został przedstawiony do konsultacji publicznych 17 czerwca br. Zawierał on nową definicję zarówno budynku, jak i budowli, a także kilka pomniejszych zmian. Z uwagi na kontrowersyjny ich charakter spotkał się z dużą krytyką. W ramach konsultacji publicznych uwagi do projektu złożyło 79 podmiotów oraz 11 samorządów i organizacji reprezentujących samorządy. Uwagi wniosły także poszczególne ministerstwa. Tabela uwag przedłożonych w ramach pierwszego etapu konsultacji liczy ponad 300 stron i zawiera 316 uwag.
W konsekwencji tak powszechnej krytyki przedstawianych rozwiązań 3 września br. przedłożony został do powtórnych konsultacji zmieniony projekt nowelizacji ustawy z wyznaczonym znacznie krótszym czasem zgłaszania uwag. W drugim projekcie zmodyfikowano przede wszystkim definicję budynku uwzględniając częściowo przedłożone krytyczne uwagi. Modyfikacji uległ także katalog budowli zawarty w projektowanym załączniku nr 4 do ustawy. Mimo wszystko aktualnie proponowane rozwiązania nadal nie są idealne, przynajmniej w ocenie Zrzeszenia. Dlatego w ramach drugiej tury konsultacji przedłożyliśmy nasze uwagi do projektu uwzględniające m.in. uwarunkowania branży ceramicznej. Zakładać należy, że ponownie w ramach obecnej tury konsultacji wpłynie znaczna ilość uwag do projektu.
Treść uwag Zrzeszenia TUTAJ
Na chwilę obecną brak jest informacji o przebiegu konsultacji dotyczących drugiej wersji projektu oraz sposobu ich oceny przez Ministerstwo Finansów.
Podkreślić należy, że Ministerstwo Finansów w zakresie swoich prac ograniczyło się wyłącznie do niezbędnego minimum tj. objęło pracami wyłącznie zakres wskazany przez Trybunał. Z tego względu zagadnienie opodatkowania gruntów, jak i kwestia definiowania gruntów na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości, w tym definicja gruntów związanych z działalnością gospodarcza nie jest w ogóle przedmiotem prac.
Kwestia ta również budzi wiele kontrowersji i sporów. Jej ewentualne zmiany wymagać będą odrębnego otworzenia prac nad zmianą ustawy.
Dalszy postęp procesu legislacyjnego dotyczącego nowelizacji ustawy można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego TUTAJ
AKTUALIZACJA (26.09):
22.09. Ministerstwo Finansów przedstawiło wynik drugiego etapu konsultacji projektu ustawy zmieniającej przepisu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Tym razem wpłynęło 159 uwag złożonych przez 49 podmiotów oraz 10 jednostek samorządów terytorialnych oraz związków reprezentujących samorządy.
Spośród przedłożonych uwag jedynie 23 mają status uwzględnionych w całości lub częściowo. Znaczna część uwzględnionych uwag została złożona przez Unię Metropolii Polskich i w znacznej części odnosi się do projektu załącznika nr 4, w tym do kwestii definicji budowli oraz zmierza do usunięcia z projektu propozycji ograniczających możliwość opodatkowania jako budowli wolnostojących instalacji przemysłowych w całości, a nie tylko ich części budowlanych.
Spośród zgłoszonych przez Zrzeszenie uwag tylko jedna została w części uwzględniona, przy czym ma ona w istocie drugorzędne znaczenie.
Ministerstwo Finansów tym razem nie pokusiło się o uzasadnianie powodów braku uwzględnienia uwag.
Zapowiada się zatem trzecia wersja projektu ustawy. Pytanie, czy będzie trzecia tura konsultacji, bo czasu na procedowanie i przyjęcie ustawy jest już niezwykle mało. Z tego powodu wydaje się, że nie doczekamy się już więcej możliwości na wypowiedzenie się na temat jej kolejnej wersji.
AKTUALIZACJA (7.10):
Ministerstwo Finansów przygotowało trzecią wersję zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, w której uwzględniło część spośród uwag zgłoszonych w trakcie wrześniowego etapu konsultacji publicznych. W czwartek 3 października projekt w wersji ostatecznej trafił na Komitet Stały Rady Ministrów, a dzisiaj wpłynął na Radę Ministrów. Wydaje się, że wobec wycofania uwag przez Ministerstwo Aktywów Państwowych projekt zostanie w najbliższych dniach przyjęty przez Radę Ministrów po czym będzie skierowany do prac sejmowych.
W ocenie większości ekspertów aktualna wersja projektu poszerzy zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości, w szczególności w obszarze budowli jako przedmiotu opodatkowania, co będzie wykraczało poza przyjęte w pracach założenie zachowania status quo podatkowego. Wydaje się także, iż wbrew założeniom nowe przepisy w pewnych obszarach nadal będą budziły wątpliwości interpretacyjne, a co za tym idzie finalnie konieczność rozstrzygania sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi przez sądy.
AKTUALIZACJA (16.10):
Na posiedzeniu w dniu 14.10 (poniedziałek) Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej i w dniu wczorajszym projekt ten został skierowany do prac sejmowych.
Aktualnie Marszałek Sejmu przekazał go do Biura Legislacyjnego. Trudno przewidzieć, czy prace nad ustawą rozpoczną się jeszcze na bieżącym 20 posiedzeniu Sejmu, czy dopiero na kolejnym zaplanowanym na początek listopada. Prawdopodobnym jest jednak, że przed kolejnym posiedzeniem Sejmu odbędzie się już I czytanie projektu w ramach komisji sejmowej.
