W dniu wczorajszym na Stadionie Narodowym odbyła się konferencja dotycząca bezpieczeństwa gospodarczego UE z uwzględnieniem potrzeb i zagrożeń dla krajowych producentów, w tym z branż energochłonnych.

Organizatorem konferencji był Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa wraz z kilkoma innymi organizacjami branżowymi.

Tematami przednimi konferencji były strategiczne cele gospodarcze UE, priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE oraz jako bloki tematyczne polityka celna, zamówienia publiczne i Clean Industrail Deal.

Patronat nad konferencją objęła polska prezydencja w Radzie UE.

Wśród prelegentów i panelistów na konferencji byli m.in.:

• Peter Sandler - Director for Enforcement, Market Access, SMEs, Legal Affairs and Technology at European Commission,
• Ignacy Niemczycki, Sekretarz Stanu KPRM,
• Katarzyna Smyk, Dyrektor Przedstawicielstwa KE w Polsce, 
• Piotr Żak, Naczelnik Departamentu Ceł, Ministerstwo Finansów, 
• Konrad Machula, Prezes Stowarzyszenia Producentów Pap, 
• Krzysztof Kieres, Przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu, 
• Kinga Grafa, Zastępczyni Dyrektor Generalnej ds. europejskich, Konfederacja Lewiatan, 
• Magdalena Vallebona, Climate and Energy Director, Cerame-Unie,
• Krzysztof Bolesta, Sekretarz Stanu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
• Agata Zalewska, Adviser, BUSINESSEUROPE.

Przedstawiciel Zrzeszenia uczestniczył w konferencji w formule zdalnej.

Najistotniejsze wnioski i konkluzje podniesione w trakcie konferencji w dyskutowanych obszarach są następujące:

• producenci z branż energochłonnych mają duże trudności z ochroną swoich interesów gospodarczych przed konkurentami spoza obszaru UE,
• obecnie istniejące cła oraz mechanizmy wprowadzone doraźnie w ramach sankcji gospodarczych są często skutecznie omijane lub w wyniku skutecznego lobbingu unikane,
• CBAM jako narzędzie mające przynieść ochronę i wyrównanie szans konkurowania europejskim przedsiębiorcom z konkurentami z obszarów spoza UE, gdzie koszty produkcji nie są obarczane tak wysokimi obciążeniami środowiskowymi jest permanentnie opóźniany ze szkodą dla interesów gospodarki UE oraz jej producentów,
• procesy decyzyjne oraz wykonawcze w UE są zdecydowanie zbyt powolne i obarczone nadmierną formalizacją, co powoduje ich przeciąganie,
• ochrona interesów krajowych producentów wymaga integracji działań na poziomie tak krajowym, jak i wspólnotowym,
• branża ceramiczna w Brukseli nie jest postrzegana w taki sam sposób w kontekście zagrożenia konkurencyjności ze strony zewnętrznych podmiotów jak główne branże energochłonne tj. stalowa, chemiczna czy cementowa,
• system ETS w okresie 2026 – 2030 stanie się jednym z wiodących problemów dla dużych instalacji energochłonnych znajdujących się na liście emitentów CO₂ z uwagi na projektowaną znaczną redukcję benchmarków, a co za tym idzie znaczny wzrost obciążeń związanych z kosztami emisji,
• dotychczasowa polityka klimatyczna UE cechowała się dużą dozą naiwnością w kontekście akceptacji jej założeń, bowiem zmierzała do eliminowania w szybkim tempie ze stosowania paliw kopalnych w zamian akceptując bezrefleksyjnie import zielonych technologii z rynków, które mają niekoniecznie czyste i jasne intencje w swoich działaniach gospodarczych. Takie podejście pociągnęło za sobą pójście w niebezpiecznym kierunku (brak stawiania na rozwój własnej europejskiej zielonej technologii na rzecz prostego jej sprowadzania głównie z Chin) oraz pociągnęło za sobą powstanie zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa energetycznego,
• po długim okresie samozachwytu nad ścieżką wytyczoną dla green deal i braku chęci do jakichkolwiek dyskusji w tym obszarze przyszło otrzeźwienie w Brukseli i dostrzeżenie, że jednak jest źle lub bardzo źle i konieczna jest wyraźna korekta.

Z punktu widzenia reprezentującej spojrzenie branży ceramicznej Magdaleny Vallebony główne wnioski są następujące:

• europejski przemysł ceramiczny został mocno dotknięty kryzysem gospodarczym wywołanym wojną w Ukrainie oraz krachem energetycznym, który nadszedł w jej konsekwencji, gdyż odnotowany spadek wolumenu produkcji – przynajmniej z punktu widzenia Cerame-Unie jako organizacji europejskiej – wyniósł  30% od 2021 r.,
• podstawowe problemy dla branży ceramicznej to przede wszystkim rosnące ceny gazu ziemnego oraz wysokie koszty emisji CO₂ (pamiętać należy jednak, że organizacja ta ma na "radarze" głównie producentów emitujących rocznie po kilkanaście do kilkudziesięciu tysięcy ton CO₂), 
• branża ceramiczna w zakresie dekarbonizacji podąża w kierunku zielonego wodoru oraz zielonej elektryczności, przy czym na obecnym etapie nie ma w Europie dostępnego zielonego wodoru, bazować można póki co jedynie na niebieskim wodorze,
• dużą trudnością przynajmniej obecnie jest także brak funduszy europejskich dedykowanych do sfinansowania dekarbonizacji w przemyśle ceramicznym co powoduje, że poszczególni przedsiębiorcy są zmuszeni angażować własne fundusze i to o znacznych wartościach w działania dekarbonizacyjne,
• poważnym problemem nie tylko zresztą dla przemysłu ceramicznego jest bardzo długi czas wydawania pozwoleń na realizowanie inwestycji, który wynosi średnio od 3 do nawet 10 lat. Przy obowiązującym w wielu krajach restrykcyjnym prawie związanym z ochroną środowiska i ocenami środowiskowymi, koniecznością przeprowadzenia wręcz strukturalnych inwestycji dotyczących dekarbonizacji, a także przy uwzględnieniu ułatwień, jakie w tym kontekście niejednokrotnie mają konkurenci spoza UE stawia to producentów ceramiki funkcjonujących we wspólnocie w niezwykle trudnym położeniu.

Dobrze, że o trudnościach mówi się na forum publicznym. Ważne jednak, żeby na poziomie decyzyjnym i politycznym dostrzeżono wreszcie błędy dotychczasowych założeń i jak najszybciej dokonano racjonalnych zmian. Bo bardzo wielu przedsiębiorców nie ma już czasu na dalsze oczekiwanie.